Xã Vĩnh Hòa (huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương) hiện nay đang áp dụng phổ thông 3 phương thức gieo cấy trong sản xuất lúa, đó là mạ dược, mạ sân và gieo vãi. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm thì cũng có những hạn chế nhất định, cho nên nhiệm vụ đặt ra là phải nghiên cứu, tìm hiểu, thử nghiệm phương pháp mới để cải tiến thay thế cho hiệu quả hơn. 

Qua tìm hiểu ở nhiều địa phương cho thấy: máy cấy lúa đã được sản xuất chấp nhận như là một giải pháp trong việc ứng dụng cơ giới hóa trong khâu gieo cấy lúa nhằm giảm lượng hạt giống gieo sạ, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất lao động, tăng năng suất - chất lượng lúa gạo và qua đó tăng hiệu quả kinh tế sản xuất lúa. Chính vì thế, nhiều địa phương đang bắt đầu nhân rộng mô hình lúa cấy máy, không những cho sản xuất giống, sản xuất lúa an toàn mà còn cho sản xuất lúa thương phẩm đại trà vì tính hiệu quả của giải pháp cấy máy. Điều đặc biệt là, ngoài những lợi thế mang tính “định lượng", dễ nhìn thấy, thì lúa cấy máy còn thể hiện được đặc tính nổi trội, là có khả năng thích ứng hơn với điều kiện biến đổi khí hậu so với các hình thức gieo cấy khác đang phổ biến hiện nay.

Tại Vĩnh Hòa phương pháp gieo cấy lúa hiện nay vẫn chủ yếu là phương pháp gieo cấy thủ công truyền thống mất nhiều lao động trong khi lao động trong nông nghiệp ngày càng thiếu, nông thôn phần lớn còn lại là người già và trẻ em. Do vậy, chi phí sản xuất tăng, nhiều địa phương còn có hiện tượng dân bỏ trống ruộng không cấy. Bên cạnh phương pháp gieo cấy truyền thống, phương pháp gieo thẳng lúa cũng đã được bà con áp dụng rộng rãi. Ngoài những ưu điểm của phương pháp gieo thẳng đem lại thì phương pháp gieo thẳng lúa cũng bộc lộ nhiều bất cập như việc lạm dụng thuốc BVTV ở một số diện tích (đặc biệt là lạm dụng thuốc trừ cỏ đối với chân đất cốt cao, lạm dụng thuốc trừ ốc bươu vàng ở chân ruộng trũng), lạm dụng giống ở hầu hết các diện tích để mật độ cây có thể lên tới 200-400 cây/m2, dẫn đến tình trạng lúa quá dầy phải tăng chi phí dặm tỉa, sâu bệnh nhiều, dễ bị lốp đổ ảnh hưởng lớn đến năng suất. Vì vậy cần thiết phải có giải pháp để phát triển phương pháp gieo mạ khay cấy bằng máy, từng bước giảm dần diện tích gieo thẳng và tăng tỷ lệ cơ giới hóa vào các khâu trong sản xuất.

Từ những việc nghiên cứu và tham quan học hỏi, lãnh đạo xã Vĩnh Hòa đã nhận định giải pháp cấy lúa bằng mạ khay, cấy máy đang được áp dụng phát triển tại nhiều nơi là giải pháp tương đối hiệu quả, sẽ là xu hướng tất yếu trong tương lai sản xuất lúa tại địa phương. Từ đó, vụ chiêm xuân 2023, xã đã mạnh dạn quy 2 vùng sản xuất tập trung áp dụng phương thức mạ khay cấy máy, đó là vùng khu xã cừ, đội 1, với quy mô khoảng 5 ha và vùng đồng vé đội 8 với quy mô 4,3 ha. Đây là các hạt nhân lòng cốt, điển hình để thúc đẩy phát triển dịch vụ mạ khay phục vụ cấy máy trên địa bàn.

Ngày 15.2.2023, Tại khu đồng vé đội 8, thôn Ngọc Hòa, đã triển khai mô hình mạ khay cấy máy, bà con nơi đây đang rất vui mừng phấn khởi vì vụ Xuân 2023 này không phải lội ruộng nhờ có chiếc máy cấy chạy băng trên mặt ruộng. Bà con nơi đây cho biết tuy đây là năm đầu tiên áp dụng cấy máy nhưng bà con cảm thấy rất tiện lợi và nhanh chóng, giảm đáng kể công lao động và thời gian lao động. Theo như thông tin từ bà con cho biết, giá cấy 1 sào ruộng nếu áp dụng phương thức thủ công là 350.000 đồng/ 1 sào, mà phải chuẩn bị khâu mạ còn giá cấy máy chỉ vào khoảng 250.000 đồng/1 sào, mà bà con không phải gieo và chăm sóc mạ. Cùng với đó, bà con còn được hỗ trợ 50.000 đồng/1 sào tiền cấy, và 10.000 đồng/1kg thóc giống. Đây là những ưu tiên, khuyến khích của huyện để nhân rộng mô hình mạ khay cấy máy trong sản xuất nông nghiệp. Lãnh đạo địa phương đã xuống tận nơi đánh giá hiệu quả của việc áp dụng phương thức cấy máy và mức độ hài long của người dân.

Theo đánh giá chung: Mạ khay cấy máy sẽ từng bước giảm dần diện tích gieo cấy thủ công và tăng tỷ lệ cơ giới hóa vào các khâu trong sản xuất. Đặc biệt thể hiện rất rõ trong việc tiết kiệm thời gian và giảm rõ nét công lao động, chi phí dịch vụ cũng phù hợp với khả năng, điều kiện của người sản xuất trong việc đầu tư chi phí. Đồng thời giảm diện tích chân mạ, giúp lúa sinh trưởng phát triển tốt, năng suất cao. Đồng thời, cấy lúa bằng mạ khay máy cấy tuy có giảm so với phương pháp cấy truyền thống, nhưng vẫn cao hơn so với phương pháp gieo thẳng lúa, nên cần có sự vào cuộc của cả hệ thống trong việc quan tâm đầu tư hỗ trợ, nhằm đẩy nhanh tốc độ cơ giới hóa khâu gieo cấy lúa, giúp giải phóng sức lao động cho nông dân và tiến tới xã hội hóa mạ khay và cấy máy.

Trong tương lai gần, nếu đủ điều kiện, xã sẽ tiếp tục đưa phương thức sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc trừ sâu, góp phần đưa ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, hướng tới 1 ngành nông nghiệp phát triển hơn.